بسم الله الرحمن الرحیم

معاد شناسی و ایمان به معاد

قبل از هر بحثی باید تعریف معاد رو بدانیم :معاد از لحاظ لغوی به معنای مکان و زمان بازگشت و اصطلاحا بازگشت به زندگاني پس از مرگ است. يعني مرگ نقطه ي پاياني زندگاني انسان نيست،بلكه روزگاري انسان بايد در محكمه عدل الهي حاضر شود و به پاسخ گويي بپردازد. بنابراين در اصطلاح، معاد به معناي بازگشت به عالم آخرت و زندگاني پس از مرگ است.  (معاد یعنی  ایمان و باور به روز رستاخیز و بازگشت به سوی حق تعالی است .)

اثبات معاد:

برای اثبات معاد دودسته دلیل می‌توان بیان کرد. دسته اول، ضرورت وجود جهانی دیگر را اثبات می‌کند و دسته دوم، با کمک آیات و روایات و با بیان موارد مشابه، ممکن بودن آن را نمایان می‌کند

دلایل ضرورت معاد

1. دلیل فطری: هر انسانی میل به بقا و ماندگاری دارد؛خداوند هیچ میلی را در انسان بیهوده نیافریده است؛ زیرا خداوند حکیم است و حکیم کار بیهوده و لغو انجام نمی‌دهد؛ این دنیا، بقاء و جاودانگی ندارد؛ بنابراین، لازم است جهانی ابدی وجود داشته باشد تا میل به بقای انسان، در آن برآورده شود
2. دلیل حکمت:  اگر زندگانی انسان منحصر در همین زندگی دنیایی باشد، هدف خداوند از آفرینش انسان و جهان تأمین نمی‌شود و در این صورت این سؤال مطرح می‌شود که چرا خداوند می‌سازد و از میان می‌برد؛ بنابراین، با توجه به قطعی بودن حکمت خداوند، حتماً باید جهانی دیگر ورای این دنیای مادی باشد تا حکمت و هدف او از آفرینش تأمین شود. به‌خصوص با توجه به رنج‌هایی که در زندگی دنیا وجود دارد که اگر جهانی دیگر نباشد که مانند زندگی دنیا مستلزم رنج نباشد، ادامه همین زندگی دنیایی، حتی اگر تا ابد نیز امکان داشت با حکمت الهی ناسازگار بود
3. دلیل رحمت: خداوند می فرماید: قُلْ لِمَنْ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ کتَبَ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ لارَیبَ فیهِ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لایُؤْمِنُونَ  بگو: «آنچه در آسمانها و زمین است از آنِ کیست؟» بگو: «از آنِ خداست» که رحمت را بر خویشتن واجب گردانیده است. یقیناً شما را در روز قیامت- که در آن هیچ شکی نیست- گِرد خواهد آورد. خودباختگان کسانیاند که ایمان نمی‌آورند.(انعام/۱۲)
4. دلیل عدالت: یکی از صفات خداوند، عدالت است، در مورد بندگان، عدالت حکم می‌کند که هر کس نتیجه عمل خود را به‌صورت کامل ببیند؛ صالحان، پاداش ببینند و تبهکاران، مجازات شوند؛ – این دنیا ظرفیت آن را ندارد تا انسان نتیجه اعمال خود را به‌صورت کامل ببیند. چنانکه بسیاری از انسان‌ها به مجازات و پاداش اعمال خود نرسیده‌اند؛ بنابراین، همان‌طور که این جهان سرای آزمایش بندگان و تکلیف است، باید جهان دیگری باشد که سرای پاداش و کیفر و ظاهر شدن نتایج اعمال افراد باشد و هر فردی به ثمره اعمال خود برسد، تا عدالت خداوند تحقق یابد.

قرآن کتاب انسان سازی و تربیت است، و در این مسیر قسمت مهمی از مسائل تربیتی را از طریق ایمان به معاد و توجه به قیامت تعقیب نموده است .

قرآن حدود ۱۴۰۰بار از مساله معاد و خصوصیات ان به میان آورده است که بیش از یک ششم آن مربوط به بحث معاد می باشد. قرآن می فرماید:

«يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ روزی که آدمی از برادرش می گریزد، وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ و از مادرش و پدرش، وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ و از زنش و فرزندانش»(آیه۳۴تا۳۶سوره عبس) مهم این است که ما معاد را فراموش نکنیم و همیشه به یاد آن باشیم گرچه ایمان در تعیین قطعی به آن نداشته باشیم بلکه ظن و گمان برای تربیت انسان کافر است.

قرآن می فرماید: «أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ / مگر آنان گمان نمى دارند كه برانگيخته خواهند شد»(المطففين/۴)