مفهموم شناسی : خشم و غضب، یکی از هیجان های انسان است که در حفظ بقاء و سلامت انسان نقش بسیار مهم و موثری دارد و فرد را به منظور دفاع از هویت، ارزش ها و باورهای اجتماعی در موقعیت اماده باش قرار می دهد.
از یک جهت خشم نقش انگیزشی برای رویارویی با تهدید ها و خطرها و اسیب های مختلف جسمی و روانی، فردی و اجتماعی دارد.

علت بحث در مورد مدیریت خشم و غضب به خاطر این است که اگر فرد نتواند خشم خود را کنترل کند چه بسا به خود و دیگران ضرر جبران ناپذیری بزند .
از این روست که خداوند متعال در قرآن سوره ال عمران ایه ۱۳۴ میفرماید 《والکاظمین الغیظ و العافین عن الناس و الله یحب المحسنین》
خداوند سه نفر را دوست دارد :
۱. کسی که خشم خود را کنترل کند
۲. کسی که از اشتباه دیگری بگذرد
۳. کسی که به دیگران نیکی کند
معنای لغوی کظم به معنای نگه داشتن و مخفی کردن چیزی در درون است.
و غیظ به معنای خشم شدید پنهان شده میباشد.
و در اطلاح کظم غیظ (یعنی فروبردن خشم شدید که هنوز ابراز و ظاهر نشده)

هیجانات همراه با خشم در انسان :
عصبانیت، خشونت، کینه توزی، غضب، تنفر، حسادت، رنجش، تحقیر و ناراحتی .

ابراز خشم در انسان به سه شیوه صورت میگیره یا فرد به خود یا به دیگری یا به اشیاء دور و بر اسیب وارد میکند .
پس کنترل خشم نقش ویژه ای در سلامت خود و اطرافیان داره که در این پست و پست های دیگه بیشتر بحث خواهیم کرد .

ما گفتیم خشم پیامد خطرناک داره یعنی بیشتر به جنبه منفی خشم یعنی پرخاشگری و … پرداختیم ولی در قرآن کریم هرگز اصل خشم را نهی نکرده و خشم مقدس را مورد ستایش قرار داده، خشم مقدس یکی از صفات الهی است که نام های قهار و جبار به ان اشاره داره.
خشم برای دادرسی به فرد مظلوم احقاق حق و… مورد پسند و مورد رضای خداوند است .

در سیره پیامبر خدا نیز به نقل از امیرمومنان علی علیه السلام امده است که : 《پیامبر اسلام برای امور دنیایی هرگز عصبانی نمی شد; اما هرگاه برای حق غضبناک می شد، احدی را نمی شناخت و ارام نمی شد تا اینکه حق را یاری کند *معراج السعاده*》

افراد در ابراز خشم به سه دسته و گروه تقسیم می شوند:

۱. انسان هایی که در هنگام غضب افراط می کنند و و از تعادل خارج می شوند. و همیشه از کرده خود پشیمان می شوند.
۲. افرادی که اساسا خشمگین نمی شوند و حتی در مواردی که اشاره شد که خشم مورد ستایش است(احقاق حق و…)از خود واکنشی نشان نمی دهند که این مورد و دسته از افراد از افراد عصبانی نیز بدترند .
۳. کسانی که بر اساس کمال خود در هنگام خشم از مرز اعتدال خارج نمی شوند و به کردار و اعمال خود در هنگام خشم تسلط دارند و تمام رفتار انها تحت فرمان عقل و ایمانشان قرار دارد.